Khuon mat nguoi khac - Kobo Abe

Lần này sẽ là một truyện khác, gai góc hơn của Kobo Abe (K. Abe sinh năm 1924. Với tư tưởng triết lý tiềm tàng trong văn mạch và cách viết mới mẻ, ông là một nhà văn Nhật nổi tiếng quốc tế, những bạn yêu văn học có lẽ không ai là không biết đến ông). Bản Full, không biết có phải do người dịch hay không mà văn phong khá dài dòng và thiếu sắc sảo. Tôi thích sự cô đọng trong bản lược dịch này của Nhật Chiêu:

Cuối cùng em đã đến, tìm đường vượt qua được mê cung theo bản đồ mà anh ta đưa cho em.

Căn phòng đầu tiên nơi cầu thang. Em gõ cửa. Không có tiếng trả lời.
Không có anh ta, không có ai. Em đã vào một căn phòng chết.

Em toan đi nhưng mắt em bắt gặp ba quyển sổ tay trên bàn cạnh một bức thư. Ba quyển sổ có màu khác nhau.

Trà có sẵn đấy, em pha đi và bắt đầu đọc. Xin em đọc cuốn sổ màu đen trước, rồi đến cuốn sổ màu trắng và sau cùng là cuốn sổ màu xám.

Cuốn sổ đen

Sau khi ra viện, lần đầu tiên tôi rời thành phố. Tôi đến chung cư S để thuê phòng, một đứa bé òa lên khóc khi nhìn thấy gương mắt của tôi. Gương mắt quấn kín băng. Dưới băng là mớ sẹo như mạng nhện, bác sĩ cho rằng gương mắt bị sẹo lồi do vụ nổ oxy lỏng trong khi thí nghiệm này sẽ bình phục. Nhưng tôi không tin. Trong khi đó, mọi người cố tỏ ra lịch sự với gương mặt của tôi.

Phải chuẩn bị ngay từ đầu, vì thế tôi lập tức trả tiền đặt cọc ba tháng.

Em có nhớ một buổi chiều, khi trở lại nhà, tôi đã vào phòng ăn và đưa tay chạm vào em? Em đã kêu lên một tiếng và bỗng nhiên khóc nấc lên.

Thế là từ đấy nảy sinh ý định chế tạo một chiếc mặt nạ. Tôi đến thăm viện hóa học cao phân tử K. Sau đó, tôi quyết định che phủ mặt mình bằng một lớp gì đó giống y như mặt thật. Nếu thành công, tôi sẽ không là một kẻ bị ruồng bỏ.

Trước khi ấn định cho mặt nạ một kiểu mẫu, phải đi tìm một gương mặt thật. Tôi thuê một người đàn ông lạ mặt cho phép tôi lấy dấu ấn của gương mặt y.

Cuốn sổ trắng

Sau bao nhiêu cố gắng khó nhọc, tôi đã tạo được một mặt nạ bằng chất hóa học gây cảm tưởng sống thực nghĩa là khó nhận ra nó là mặt nạ. Trong khoa học, đó là một thành công.

Tôi nhìn vào gương. Một người lạ mặt lạnh lùng nhìn tôi, đúng như tôi mong đợi, không một nét nào gợi nhớ đến tôi. Biến hóa hoàn toàn.

Để “thí nghiệm”, tôi đã báo cho viên quản lý chung cư là tôi có một “người em trai” sắp đến ở chung. Tất nhiên người em trai đó sẽ là tôi trong mặt nạ.

Cuốn sổ xám

Thế là tôi đã trở thành một người khác. Tôi quyết định dùng “người khác” này để trở về với cuộc sống, để chinh phục em. Em là vợ tôi nhưng mọi sự sẽ bắt đầu…

Trước tiên, tôi tìm được cách lôi cuốn sự chú ý của em. Trên đường phố, tôi nhìn theo em, biết rằng em sẽ không nhận ra tôi. Dấu sẵn chiếc cúc bằng da do em làm, tôi đưa ra bất ngờ như thể tình cờ nhặt được.
- Cô đánh rơi cái này phải không?
Em ngạc nhiên. Thế là làm quen. Kế hoạch thành công. Tôi mời em đi ăn. Em nói: Vừa lúc chồng tôi đi công cán… Rồi căn phòng khách sạn rẻ tiền… Kể từ lúc em gặp “người lạ”, chưa đầy năm tiếng! Giá như em chống cự lấy lệ… mà dù năm tiếng hay bao nhiêu năm đi nữa thì cũng thế thôi, vẫn là phóng đãng kia mà…

Hôm qua, tổ chức cuộc gặp gỡ cuối cùng của chúng ta, tôi đã trao em bản đồ tìm đến nơi tôi trọ.

Vậy là em đã đọc hết. Em hãy mở tủ áo. Em sẽ thấy chiếc mặt nạ mà tôi dùng để chinh phục em, và cả chiếc cúc nữa.

Lá thư của người vợ

Cái vật chết nằm trong tủ không phải là mặt nạ mà là chính bản thân anh. Về cái trò hóa trang của anh, tôi biết ngay từ đầu. Không ngờ một con người rất đỗi tầm thường (dù là một nhà khoa học) như anh lại có hành động táo tợn đến thế.

Cái mà anh coi là mặt nạ phải chăng là mặt thật, cái mà anh coi là mặt thật, phải chăng là mặt nạ? Anh toan nhờ mặt nạ để lấy lại bản thân nhưng rồi dùng nó như chiếc mũ tàng hình mà trốn chính bản thân mình.

Anh cần tấm gương soi chứ cần gì tôi. Với anh thì ai cũng là tấm gương mang bóng hình anh thôi. Tôi không muốn trở lại cái hoang mạc của những tấm gương soi ấy đâu. Vì sự nhạo báng của anh mà tim tôi chực vỡ tan.

* * *

Một đòn quá bật ngờ. Tôi lảo đảo.

Cái mặt nạ mà tôi kỳ vọng như thể nó là tấm lá chắn bằng thép thế mà đã vỡ vụn, còn dễ dàng hơn thủy tinh.

Mà thôi, bây giờ thì hãy coi chừng. Bây giờ, truy lùng em là cái mặt nạ - thú dữ. Đã bị vạch trần thực chất thì cái mặt nạ từ chỗ yếu đuối mù quáng vì ghen tuông từ đây biến thành cái mặt nạ dám phạm pháp. Thì chính em tự đào mồ cho mình mà thôi.

Sẽ không có gì để viết nữa. Hành động viết có lẽ chỉ cần thiết khi không có chuyện gì xảy ra.

Theo tôi thì: cao thủ không dùng mặt nạ mà lấy mặt thật làm mặt nạ